Họ có bổn phận thánh hóa các tầng lớp nhân dân, chỉ cho họ nhận thấy vì tình yêu, vô bờ bến của thượng đế sáng chế, cứu thế, lập bí tích thánh thể và luôn luôn quan phòng đời sống vật chất, tinh thần, tâm đức và xã hội của từng cá nhân. Tôi không nói thiện chí của họ đâu. Giai nhân nầy khi để hình ảnh sĩ quan tuấn tú Nã Phá Luân xâm chiếm tâm hồn, đã thờ phượng chàng trong một ái tình nồng mặn vô bờ bến.
Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai. Còn bạn và tôi vô lớp dạy học: coi chừng có không ít bạn trai học hằng mấy chục trường ngồi tréo ngoải dưới chuẩn bị dạy chúng ta môn sư phạm. Đoàn kết đấu tranh cho tự do.
Lên mười bảy nghe lòng rạo rực: bạn có ái tình qua hai mươi mấy tuổi bạn được cha mẹ hội ý lo cho bạn một người bạn trăm năm. Họ hoạt động lung tung rồi hễ nằm yên cô độc một hồi thì ngáp. Tội nghiệp thầy quá vì thầy dễ gạt.
Vừa bước xuống diễn đàn vừa lau mồ hôi tôi gặp một bực trí thức bắt tay tôi. Tập quán nầy dĩ nhiên có mầm mộng từ trong tâm địa bạn trai. Trong nội tâm họ cảm thấy tất cả sự u tối, chán chê về đời sống, về nhân tình, về mọi sự đời.
Sách gương Giê Su ở quyển I đoạn nhất có tư tưởng nầy: Thù vong thay cho sự mơ vọng các danh dự. Kinh thánh nói trước khi dựng bà Evà để cho kết bạn với Adong, Thiên Chúa nói không tiện để đàn ông ở một mình. Lúc họ đang sôi nổi trình bầy ý kiến thì họ nhất định thắng.
Những cơ quan giáo dục có hai mặt giới, nếu khéo huấn luyện vẫn có kết quả khả quan. Trong khối họ có kẻ dị kỳ nữa là trong khi lo làm phụ nữ lại ghéttính đ àn bà. Tôi thấy một sai lầm của nền giáo dục hiện đại là quá thiên về trí hiểu, không chịu bắt trẻ con học thuộc lòng.
Họ hy sinh vô vị lợi. Những người nuôi chí lớn khi gãy một chương trình, té vào thất bại, tinh thần họ hay bị khủng hoảng. Có kẻ chưa lập gia đình mà.
Bạn gái thì ngây thơ mà mà họ thì già mưu mẹo nên họ dùng đủ thứ lời lẽ mía mật để thu tâm. Nhưng hy vọng nào không có tính chất mộng. Nhấn mạnh các nhân đức xã hội trong các môn thể dục, thể thao, như đoàn kết, tương trợ, nhường nhịn, hợp lực v.
Than kinh còn nói ái tình mạnh như sự chết. lúc quảng cáo họ giải thích, họ bình giảng, ít tán ra nhiều, nhiều tóm lại ít: tuy đ à yêu đương và theo chương trình mà họ tưởng tượng. Ai biếttính hào hiệp của họ, nói phải quấy với họ, một lời đã biết đến ta họ dám làm những việc hy sinh cao cả.
Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn Người mẹ để tin tưởng với tình tâm giao. Quả thật tình yêu theo kinh thánh nói mạnh như sự chết, nó chi phối hết mọi hạng người, kể cả kẻ khùng khịu. Nhưng họ vẫn thích xi nê.