Cây gõ dù bị kẻ ác bôi trét uế vật thể nào khi cần dùng đem rửa vẫn hữu dụng. Họ không khinh người, nhưng thương hại kẻ không cấp bằng, tiếc sao lại có kẻ thất nghiệp, bực dọc người lớn không trị được hạ cấp, bất mãn sao người già hủ lậu, tủi nhục khi xã tắc đảo điên, phẫn uất khi cương thường đỗ nát. Họ chỉ mới nghe con tim dào dạt.
Họ cũng không muốn bạn mình giao thiệp với ai lâu giờ họ lại tự nhiên nghe bẽn lẽn, e thẹn lúc nói chuyện cùng bạn lòng trước mặt bè bạn hay cha mẹ, thầy giáo. Điều nầy không lạ: họ yêu vì bảntính họ thèm yêu. Nếu họ biết giữ thư tình của ai họ yêu như bảo vật thì kẻ ấy cũng giữ của họ như trân châu.
Tuần lễ sau họ mặc thứ cụt, cụt lắm có thể nói theo kiểu bình dân là chó táp mấy ngày không tới. Họ không phải nguôi tình yêu mẹ, nhưng bây giờ họ không còn đem hết tâm hồn vào sự quyến luyến bên gối mẹ như lúc còn măng. Tuy mang một vài tật háo thắng khi sử dụng lý trí, người bạn trai đang ở trên đ à đi đến chỗ có bộ óc lý luận thông minh.
Tôi viết thư nầy cho riêng em thôi vì những lý do liên hệ đến hai vận mệnh và tương lai chúng ta. Không có ý sống đời như một Rosseau với Confession, một Gide với Cahier d'André Walter, bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự. Cái tinh thần chó má, trâng tráo, lường gạt, lì lợm của con người Một tay chôn biết mấy cành phù dung cũng là tinh thần căn bản của một số bạn trai chơi bời ngày nay.
Cha rầy anh, chị, họ phớt qua vấn đề gì đó có ý giấu họ: họ để ý nghe lắm lúc họ hiểu được thâm ý của cha tại sao rầy, tại sao không muốn cho họ biết. Những bạn trai mà tinh thần lành mạnh xử đối với bất cứ ai đều tỏ ra mình có giá trị. Tình mẫu tử phải không? Được! Nhưng tôi là kết quả của sự bà tìm nhục lạc nên khi tôi thấy cần lắc cổ bà thì tôi chỉ làm một việc thiện cho công ích.
Bà ngoại mới vừa để cối ngoáy trầu, họ ngoáy ớt vô trong ấy. Họ chưa gặp những gay cấn rơi lụy kiểu Musset, Georgges Sand để viết lòng ra bằng máu lệ đâu. Tôi đã gặp một bạn trai ăn cơm chiều xong, sau nửa giờ ăn chơi chơi 30 hột vịt lộn.
Có nhiều đ àn ông ngay lúc bạn mình mới lâm bồn, thấy con đỏ gớm, ngạc nhiên. Ta có thể nói đ àn ông phản bội hay hối hận và nếu được giúp đỡ khôn ngoan sẽ phục thiện. Cánh rừng bị màn đ êm bao phủ đã huyền bí lại bí hiểm hơn.
Bạn trai giỡn rần rật với bạn gái cho là văn minh. Người không huấn luyện óc chú ý là người khó có đời sống tinh thần sâu sắc, khó tìm được những ý hay, khó nói chuyện mạch lạc, dĩ nhiên là khó bề thuyết phục ai được. Điểm nầy tôi bàn chu đáo ở chương sau.
Brizeux muốn vậy nhưng lại làm thi sĩ. Họ để con tim tự do gảy khúc đàn lòng. Có một nguy bệnh của thời đại ta là sự phá hoại lương tâm hay làm sai lệch lương tâm của nhiều bạn trai.
Mà tại sao? Tại giả dối nên quá môi mép chăng. Trong cuốn Psychologie des Garcons, Edward Montier nói: Bạn trai tốt bụng . Mấy dòng nầy diễn tả đúng hình ảnh con người không lý tưởng, bị nghèo đi tận tâm hồn, có rất đông ở thời đại chúng ta.