Lúc dó, những thứ ấy trở thành chiếc vỏ cứng của bản ngã, rất khó để bị đập vỡ. Đó là lý do bạn luôn muốn đi tìm sự an bình, niềm vui và tình thương nhưng đồng thời bạn không thể chịu được khi có được những niềm vui này. Bạn bắt dầu nhận ra sự rộng thoáng và sâu xa của chính mình, vượt lên trên những suy tư thường có ở trong đầu.
Có thể bạn còn cảm thấy một sự hụt hẫng, rằng: “Nếu không còn những thứ này…thì tôi là ai?”. Lúc mà bạn đi vào Phút Giây Hiện Tại với tràn đầy ý thức, bạn sẽ nhận thức rằng đời sống thực màu nhiệm biết bao. Còn đời sống thì vô tận.
Ngài đã hai lần đánh bại giặc Nguyên Mông (1285 và 1287), bảo vệ cho nước nhà. Nhưng đối với bạn thì đó thực là một sự giải thoát (24). Bạn chính là chủ thể “Tôi”.
(76) Thôi kình chống lại với những gì mà bạn cho là xấu: Thái độ phân biệt, ghét bỏ,…trong tình cảm khi cho một điều gì là xấu…lâu đời ở trong ta, tạo nên rất nhiều khổ đau và tranh chấp ở trong lòng. Đó là sự chuyển hướng từ trạng thái tự đồng hoá mình với hình tướng – ý tưởng hay cảm xúc của mình – sang trạng thái an nhiên tự tại và nhận thức rằng mình chính là tâm thức khoáng đạt, mình chính là Tâm khi không còn bị vướng mắc bởi một hình tướng nào. Đó là niềm vui của an nhiên tự tại – an nhiên tự tại vì đã biết được bản chất chân thực của mình.
(48) Bản ngã, sự đồng hoá một cách sai lầm với hình tướng: Khi đa mắc phải cái nhìn sai lầm về bản ngã thì đồng thời bạn không thể tránh được chuyện đoán sai lầmvới những biểu hiện của hình tướng như giới tính của bạn (nam hay nữ), chủng tộc, màu da, quốc tịch, địa vị trong xã hội, nghê nghiệp, tài sản, …ngay cả đến tính tình, cách suy tư, quan điểm, thói quen trong cách ăn uống, trong chuyện tình dục,…đều là những biểu hiện của hình tướng,. Tròng nhiều nền văn hoá phương Tây, người ta vẫn còn thói quen tránh né những gì liên quan đến cái Chết. Không còn điều gì đáng biết hơn điều này, vì từ cái Tâm đó mọi hiểu biết được phát sinh.
Lúc đọc xong chương đầu tiên, tôi cảm thấy như vừa được đọc một bài kinh văn thâm diệu và linh cảm được năng lực chuyển hoá kỳ diệu của cuốn sách. Khi bạn biết quý trọng tự thân một vật gì, khi bạn xác nhận sự hiện hữu của vất ấy mà không có sự phóng chiếu của trí năng, bạn sẽ không thể không biết ơn sự có mặt của vật ấy. (33) Chịu trách nhiệm cho phút giây này: Những gì đang có mặt trong phút giây này là hoa trái của những gì ta đã tư duy, nói và làm trong quá khứ, do đó trong phút giây này, chúng ta có khi cảm thấy rất khó chịu, rất khổ sở,…Nhưng thay vì tiếp tục chống đối một cách vô vọng, chúng ta chịu trách nhiệm và nhanh chóng nhận ra những gì mình có thể làm để thay đổi tình trạng.
Có thể đó là một cảm giác nặng nề, khó chịu, căng thẳng, giận dữ hay có khi là buồn nôn. Rồi bỗng nhiên con người ấy đã chọn sự khuất phục, chịu đựng nỗi khổ một cách tự nguyện, một cách đầy ý thức khi Ngài nói: “Ý Cha được nên” (77). “Làm hết lòng mỗi việc!” (49), như lời một vị thiền sư, chính là tinh yếu của Thiền tập.
Từ đó bạn chỉ còn biết bám víu vào cái bản ngã nhỏ bé, đầy sợ hãi và tội nghiệp ở trong đầu bạn. Khi gặp một người nào, dù chỉ trong chốc lát, bạn có thừa nhận sự có mặt của người đó bằng cách dành trọn vẹn sự chú tâm của bạn trong khi gặp mặt nhau? Hay là bạn biến người đó thành một phương tiện của bạn, hoặc bạn đang thực thiện một chức năng hay vài trò nào đó mà bạn phải đóng? Ví dụ trong một quan hệ luyến ái, nhờ yêu nhau mà người ta sẽ cố gắng nhìn lại mình và có nhiều cơ hội hơn để nhận ra những khiếm khuyết của mỗi người.
(27) Than phiền và phản kháng là hai thói quen cư xử khá phổ biến của trí năng: Chúng ta có thói quen than phiền và phản kháng về vợ hay chồng mình vì khi làm như thế, chúng ta ngụ ý rằng :Tôi không bết bát, dở haơi như cô ấy/anh ấy đâu!” Nếu cần phải nói một điều gì, thì lời nói sẽ tự nhiên đến từ sự tĩnh lặng ở trong bạn. Trong lĩnh vực này, chúng ta không thể không cần sự hiểu biết sự hiểu biết có tính chất tri thức đó.
Niềm nở chỉ đơn thuần là có mặt và chú tâm đến những gì đang xảy ra mà không phản kháng, chê bai hay bác bỏ tình huống ấy. Phận nhận biết đo chính là sự trường cửu ở trong bạn – chính là Tâm. Cùng trường hợp đó thì người khác lại trở nên giận dữ, lớn tiếng tranh luộn gay gắt bảo vệ cho mình.