Sau nầy, có dịp, tôi sẽ nói về văn chương. Không ăn cắp nó được. Browning, viết bằng thơ, và chứa nhiều chất thơ cực đẹp.
Câu ấy tầm thường quá đến nỗi khi viết ra, thực tình tôi cảm thấy mắc cỡ. Đầy cả mặt đất, từng đóng ra đấy. Bạn biết rằng ít nhất cũng có được nửa giờ yên ổn.
Và bây giờ mỗi tuần để ra một ngày tùy ý muốn làm gì thì làm, không có chương trình, không phải gắng sức, tôi nhận rõ được giá trị của ngày trong tuần đối với tâm trí tôi. Điều đó rất dễ chịu và làm cho ta bình tĩnh, yên vui. Bảo rằng trí óc bạn không thể tập trung vào một tư tưởng là không có căn cứ.
Có lẽ bạn tưởng rằng tấu nhạc là hợp nhiều nhạc cụ một cách hỗn độn để gây một mớ âm thanh êm đềm. Nhưng xin bạn nhớ, ngay từ lúc đầu, là 90 phút để dành cho sự học, ba phần trong mỗi tuần như vậy, phải là những phút quan trọng nhất, trong số 1080 phút của tuần lễ. Tôi không bảo bạn ngày nào trong đời, bạn cũng phải tận dụng trí não trong ba giờ đó đâu.
Hễ làm không đổ mồ hôi thì nó không bằng lòng. Tôi đề nghị với bạn, mới đầu nên in ít như vậy. Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút.
Trái lại, chắc chắn là giá trị 8 giờ ở sở còn tăng lên là khác. Vậy mà tôi sẽ khuyên hoài bạn thân và cả kẻ thù của tôi phải đọc thơ rồi mới đọc những thể loại văn khác. Thơ bắt óc ta làm việc nhiều hơn tiểu thuyết, nếu trong thơ có phần tưởng tượng.
Một thất bại trong bước đầu có thể diệt lòng ham tu thân luyện trí, nên bạn phải đề phòng từng ly từng tí để tránh nó. Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao. Thế là 6 giờ, có lẽ hơn nữa, đã trôi qua từ khi bạn ở sở ra, trôi qua như một giấc mộng, trôi qua như ảo thuật, không sao hiểu được.
Tiêu phí thì giờ hoặc làm một việc lăng nhăng thì dễ lắm; muốn làm cái gì khác thì phải thay đổi tập quán. Tôi biết có những người cứ đọc, đọc như người ta uống rượu. Một thất bại trong bước đầu có thể diệt lòng ham tu thân luyện trí, nên bạn phải đề phòng từng ly từng tí để tránh nó.
Mặc dầu vậy, ông ta vẫn nhất định coi những giờ làm việc từ 10 giờ sáng đến 6 giờ chiều là khoảng thời gian chính trong ngày, còn 10 giờ trước và 6 giờ sau khoảng đó là phụ, chỉ như một đoạn mở và một đoạn kết vậy thôi. Bảo rằng trí óc bạn không thể tập trung vào một tư tưởng là không có căn cứ. Trời! thế mà đã 11 giờ 15 rồi chứ! Sửa soạn đi ngủ thì vừa, Rồi bạn bỏ ra 40 phút để sửa soạn đi ngủ, trước khi đi ngủ, bạn quen uống một ly uýt-ki thứ hảo hạng, điều ấy dễ hiểu.
Xét kỹ, ta thấy tiền bạc là vật chất tầm thường nhất. Rồi tôi sẽ xin giảng tại sao. Bạn đừng tưởng tượng rằng tuần sau, nước sẽ ấm hơn đâu.