Tôi hiểu lương tâm ở đây là quan năng tinh thần dùng để tự nhận thức và đánh giá thiện ác những hành vi nhân linh (actus humanus). Nhưng vận rủi đã làm mộng tình của nàng phải héo đi bằng cái chết bất ngờ thê thảm của Duplot. Họ lại tìm riêng trong khối bạn ấy một người tâm giao.
Họ tìm những chiếc băng ở những nơi bóng mát, một gocù vườn thanh vắng nào đó để ngồi không. Họ hoang mang trong rừng ý lực mà người đời tùy quan niệm sống cho là lý tưởng. Hồi viết bạn trai viết với tuổi thơ, tuổi của thiếu dè dặt, lại viết trong cơn lốc cuồng loạn của ái tình, có khi của tình ghen, tình hiềm tị, oán thù.
Đừng hời hợt hoan phí vì lời dua nịnh mà lúc tối lửa tắt đèn phải vừa khổ cực vừa tiếc than, vì bề trái của tình bạn. Tôi không nói thiện chí của họ đâu. Chỉ có 1/10 may rủi thôi.
Phải chịu lương trí của bạn gái thì nhiều, mà có lắm kẻ không nhận thức được quái tật nầy. Khi nào muốn công việc gì, kể cả việc chơi, họ mạnh mẽ tiến đến hành động. Mà khí bi quan, họ thấy nó gai nhọn và gai nhọn.
Họ hay gặp gỡ nhau tổ chức uống trà, ăn nhậu, nhất là cỡi xe đạp, kéo đi bách bộ cả đám để chọc gái, để thảo luận về yêu đương. Khi viết mấy dòng nầy tôi tưởng tượng sẽ có không ít bạn gái bất mãn. Giá trị của mình hơn hay kém tùy rất nhiều ở kẻ mình kết bạn.
Song khi lòng phất lên như diều, bạn đề phòngtính nông nỗi của tuổi trẻ. Ngoài xã hội họ quan tâm đến phép lịch sự. Lắm lúc lười biếng học tập nhưng họ ham mê cấp bằng vì chứng chỉ nầy hứa cho họ tương lai rực rỡ.
Hãy tìm những liều thuốc khác, những bạn thánh đức, thông minh, bặt thiệp. Rồi cũng, một đám cưới, cũng tuần trăng mật. Đề phòng sự trà trộn gây dịp xấu cũng như lối giáo dục đóng kín, giấu giếm làm cho người ta ngu dốt, không dám cởi mở, sống giả hình, nơm nớp sợ, tọc mạch, chờ cơ hội để làm xằng, bỡ ngỡ khi phải tiếp xúc với người khác phái.
Tôi không nói thiện chí của họ đâu. Những tâm hồn tu nầy tin chắc những gì Thượng đế làm cho nhân loại đều chỉ tại người yêu nhân loại. Họ hay đoán tài, đoán chí học sinh xuyên qua tướng mạo.
Người bạn trai tự nhiên có xu hướng mở cửa lòng, ký thác tâm sự. Hãy thân mật giao tiếp họ, tham dự những cuộc uống nước chơi, những tiệc tùng của họ. Trong khi yêu, tôi sẽ bàn rộng ở chương sau, bạn trai ít dùng óc phán đoán chu đáo.
Nhiều bạn trai bị thất vọng đến tự kiêu vì những mộng xây dựng quá chủ quan không được thành tựu. Con ngựa cây, trái banh cao su, con diều giấy sao bây giờ họ thấy chán quá. Nhiều cuộc ái ân trong lúc đợi chờ bị thời gian thí nghiệm, dần dần phai lạt, tiêu trầm luôn.